1.1 - Nhiệm vụ của khối quét dòng
Nhiệm vụ chính của khối quét dòng là tạo ra các mmức điện áp cao phân cực cho đèn hình hoạt động, ngoài ra khối quét dòng còn cung cấp xung dòng cho cuộn lái ngang để lái tia điện tử quét theo chiều ngang màn hình.
1.2 - Phân tích sơ đồ khối quét dòng .
 |
| Sơ đồ khối của khối quét dòng |
- Mạch so pha : So sánh giữa hai tần số là xung H.syn từ đài phát gửi tới với xung AFC từ cao áp hồi tiếp về để tạo ra điện áp điều khiển, nếu tần số AFC bằng H.syn thì áp điều khiển không đổi => tần số quét dòng không đổi, nếu tần số AFC > tần số H.Syn thì mạch so pha tạo ra điện áp điều khiển giảm => làm tần số dao đọng dòng giảm và ngược lại. ( AFC là viết tắt của Auto Frequency Control : Tự động điều chỉnh tần số dòng, H.syn là viết tăt của Horyontal Synsep : Xung đồng bộ dòng )
- Mạch tạo dao động dòng : Tạo ra xung dòng có tần số bằng 15625Hz , tần số này được giữ cố định nhờ điện áp điều khiển từ mạch so pha, trường hợp hỏng mạch so pha hoặc mất xung H.syn hay xung AFC thì tần số dòng bi sai => sinh hiện tượng mất đồng bộ => ảnh bị đổ xiên hoặc trôi ngang.
- Tầng kích dòng : khuếch đại xung dòng cho đủ mạnh sau đó đưa tới điều khiển đèn công xuất đóng mở
- Tầng công xuất : Hoạt động ở chế độ ngắt mở để điều khiển biến thế cao áp hoạt động .
- Bộ cao áp : Là biến thế hoạt động ở tần số cao 15625Hz cung cấp các mức điện áp cao cho đèn hình, như áp HV = 10.000V, áp G2 = 110V, và cung cấp xung dòng điều khiển cuộn lái ngang.
1.3 - Sơ đồ chi tiết khối quét dòng máy Samsung 359R
 |
| Sơ đồ khối quét dòng máy Samsung 359R |
Phân tích sơ đồ chi tiết :
- R1, R2, D1, C1 là mạch so pha, mạch này so sánh xung H.syn và xung AFC ( mầu tím ) để tạo ra điện áp điều khiển đi qua R3 và R4 vào điều khiển đèn dao động Q1
- R3, C2 là mạch lọc tích phân loại bỏ thành phần xung xoay chiều , giữ lại thành phần một chiều
- Q1 là đèn tạo dao động, tụ C4 và cuộn L1 tạo thành mạch dao động LC, tụ C3 hồi tiếp dương, tần số dao động phụ thuộc vào các tụ C3, C4, và cuộn dây L1, núm chỉnh H.Hold chính là điều chỉnh lõi cuộn dây L1 => làm cảm kháng L1 thay đổi => làm tần sô dao động thay đổi, tần số được ổn định nhờ điện áp điều khiển từ mạch so pha đưa sang , dao động được lấy trên chân E đi qua R8 đưa sang tầng kích dòng.
- Q2 là đèn kích dòng, khuếch đại xung dòng lên đủ mạnh sau đó ghép qua biến áp kích T1 sang điều khiển đèn công xuất Q3
- Q3 là đèn công xuất, hoạt động ngắt mở như một công tắc điện tử => tạo ra dòng điện xoay chiều chạy qua cao áp T2, tụ C5 là tụ bù, C6 và D3 là tụ và Diode nhụt, D4 và C7 là mạch chỉnh lưu điện áp B2 =110V cung cấp cho G2, C8 và D5 tạo ra điện áp âm đưa vào G1 khi tắt máy, điện áp HV lấy trên cuộn thứ cấp khoảng 10KV điện áp này dùng vỏ đèn hình làm cực âm của tụ lọc vì vậy vỏ đèn hình phải luôn luôn được tiếp mass .
 |
| Tầng dao động dòng |
1.4 - Hư hỏng thường gặp của khối quét dòng.
a) Máy có vào điện nhưng không lên màn sáng .
 |
| Máy có vào điện nhưng không lên màn sáng |
Nguyên nhân : Có hai nguyên nhân dẫn đến hiện tượng trên là
- Hỏng khối quét dòng => cao áp không hoạt động
- Hỏng đèn hình.
Kiểm tra :
- Kiểm tra điện áp B2 ( đo áp B2 trên tụ C7 bằng 110V ) để xác định xem cao áp có hoạt động hay không ? nếu áp B2 = 0V là cao áp không hoạt động .
- Kiểm tra điện áp cung cấp cho các tầng công xuất, tầng kích, tầng dao động xem có không ?
- Đo chế độ điện áp UBE và UCE trên các đèn Q1 và Q2, thông thường điện áp này có UBE @ 0,6V và UCE @ 2/3 Vcc
b) Mất đồng bộ dòng, hình ảnh bị đổ hình sọc dưa
 |
| Hình ảnh bị đổ hình sọc dưa do mất đồng bộ dòng |
Nguyên nhân : Hiện tượng trên là do sai tần số dòng có thể do hỏng
- Hỏng mạch so pha
- Mất xung đồng bộ H.syn từ mạch tách xung đồng bộ đưa sang mạch so pha
- Mất xung AFC từ cao áp đưa về so pha
- Chỉnh sai núm H.Hold
Kiểm tra :
- Chỉnh lại triết áp H.Hold ( triết áp chỉnh dao động dòng )
- Kiểm tra các linh kiện trong mạch so pha R1, R2, D1, C1
- Kiểm tra mạch cung cấp xung đồng bộ H.syn
- Kiểm tra tụ , trở dẫn xung dòng AFC về mạch so pha
2- Khối quét mành
2.1 - Nhiệm vụ của khối quét mành :
Nhiệm vụ của khối quét mành là lái tia điện tử quét theo chiều dọc, khối quét mành bao gồm :
- Mạch tạo dao động : Tạo ra xung mành có tần số 50Hz cung cấo cho tầng công xuất
- Mạch tiền KĐ : Khuếch đại xung mành cho khoẻ hơn trước khi đưa vào tầng công xuất.
- Tầng công xuất : Khuếch đại xung mành cho đủ lớn rồi đưa đến cuộn lái mành để lái tia tia điện tử dãn theo chiều dọc.
- Xung đồng bộ : Điều khiển cho mạch dao động , dao động đúng tần số.
 |
| Sơ đồ khối - khối quét mành. |
2.2 - Sơ đồ chi tiết khối quét mành sử dụng đèn bán dẫn :
 |
| Sơ đồ chi tiết khối quét mành dùng đèn bán dẫn. |
Phân tích sơ đồ mạch :
- Q1 là tầng dao động, hoạt động theo nguyên lý dao động nghẹt, L1 là cuộn dây tạo dao động, VR1 là triết áp điều chỉnh tần số còn gọi là triết áp V.Hold
- VR2 là triết áp đưa xung dao động sang tầng tiền KĐại, khi chỉnh VR2 sẽ làm thay đổi biên độ dao động ra => VR2 là triết áp chỉnh chiều cao màn hình.
- VR3 là triết áp chỉnh tuyến tính, khi chỉnh VR3 thì dạng xung thay đổi => tuyến tính mành thay đổi, tuyến tính là độ dãn đều giữa các điểm ảnh theo chiều dọc.
- Q2 là tầng tiền khuếch đại , KĐ đảo pha tín hiệu trước khi đưa vào hai đèn công xuất.
- Q3 và Q4 là hai đèn KĐại công xuất, mắc theo kiểu đẩy kéo
- L2 là cuộn lái mành gằn trên cổ đèn hình
- Mạch hồi tiếp qua C1 có tác dụng sửa méo tuyến tính .
- Xung đồng bộ mành được đưa vào một đầu của cuộn dây L1
2.3 - Sơ đồ khối quét mành dùng IC trong Ti vi Samsung 359R
 |
| Sơ đồ khối quét mành dùng IC trong Ti vi Samsung 359R |
Phân tích sơ đồ trên :
- Trong IC đã được tích hợp ba mạch : Tạo dao động : V.OSC, tầng tiền KĐại V.Amply và tầng công xuất V.OUT, các linh kiện điện trở, tụ điện được đưa ra ngoài.
- Xung đồng bộ V.SYN đi qua mạch lọc tích phân R1, C1 sau đó đi qua tụ vào chân số 5 => đi vào mạch dao động để gim cố định tần số mành.
- Triết áp V.HOLD ở chân 6 có tác dụng điều chỉnh thay đổi tần số mành.
- Triết áp V.SIZE ở chân 4 có tác dụng điều chỉnh để thay đổi kích thước dọc màn hình.
- Triết áp V.LIN từ sau cuộn lái tia có tác dụng thay đổi điện áp hồi tiếp => Làm thay đổi tuyến tính dọc màn hình, C3, C4 là các tụ hồi tiếp .
2.4 - Các hư hỏng thường gặp của khối quét mành.
a) Màn hình chỉ còn một vạch sáng ngang
 |
| Màn ảnh còn một vạch sáng ngang |
Nguyên nhân :
- Mất điện áp cung cấp cho khối quét mành
- Hỏng IC công xuất mành
- Hỏng các linh kiện R, C xung quanh IC
Kiểm tra :
- Xác định đúng IC công xuất mành ( dò ngược từ zắc lái mành về )
- Kiểm tra Vcc cho IC ( với máy đen trắng là 12V với Ti vi mầu là 24V) đo Vcc trên tụ lọc nguồn to nhất cạnh IC
- Thay IC công xuất mành nếu các chế độ điện áp đã có đủ.
b) Màn ảnh bị méo tuyến tính dọc, co dưới chân, dãn trên đầu :
 |
| Màn ảnh bị méo tuyến tính dọc |
Nguyên nhân :
- Chỉnh sai triết áp V.LIN
- Khô các tụ hoá trên mạch hồi tiếp sửa méo tuyến tính.
- Hỏng IC
Khắc phục :
- Chỉnh lại triết áp V.LIN
- Thay các tụ của mạch hồi tiếp như tụ C3, C4 ở sơ đồ trên ( Các tụ hồi tiếp là tụ hoá thường có trị số nhỏ từ 1µF đến 22µF nằm xung quanh khu vực IC công xuất mành.)
- Thay IC nếu các nguyên nhân trên đã được loại trừ .
c) Hình bị trôi theo chiều dọc
 |
| Ảnh bị trôi theo chiều dọc |
Nguyên nhân :
- Chỉnh sai triết áp V.Hold => làm sai tần số dao động mành.
- Mất xung đồng bộ V.SYN
Kiểm tra :
- Chỉnh lại triết áp V.Hold
- Kiểm tra mạch cung cấp xung đồng bộ mành V.SYN cho mạch dao động mành.
3 - Khối đồng bộ
3.1 - Mạch khuếch đại và tách xung đồng bộ
Xung đồng bộ bao gồm xung đồng bộ dòng H.SYN và xung đồng bộ mành V.SYN được gửi sang máy thu hình cùng với tín hiệu Video, hai xung đồng bộ này có nhiệm vụ điều khiển khối quét dòng và quét mành quét đúng tần số như bên phát, điều này rất quan trọng cho việc khôi phục lại hình ảnh, nếu bên máy thu bị sai tần số quét dòng sẽ sinh mất đồng bộ dòng => hình bị đổ xiên, nếu sai tần số quét mành sẽ sinh mất đồng bộ mành => hình bị trôi theo chiều dọc.
Sơ đồ khối của khối đồng bộ :
 |
| Sơ đồ khối của khối đồng bộ |
- Mạch tách xung đồng bộ : Tách tín hiệu đồng bộ chung ra khỏi tín hiệu Video tổng hợp .
- Mạch khuếch đại : Khuếch đại biên độ xung đồng bộ chung
- Mạch tích phân : Cho tín hiệu đồng bộ mành V.SYN đi qua
- Mạch vi phân : Cho tín hiệu đồng bộ dòng H.SYN đi qua
Sơ đồ mạch chi tiết :
 |
| Khối đồng bộ trong Ti vi Samsung 359R |
- R1, C1, R2, C2 là mạch tách xung đồng bộ, tách hai xung V.SYN và H.SYN ra khỏi tín hiệu Video tổng hợp
- Đèn Q1 là tầng khuếch đại hai xung đồng bộ trên
- R7, C3 và R8, C4 là hai mắt lọc tích phân , cho tần số thấp V.SYN đi qua và lọc bỏ tần số cao
- C5, R9 là mắt lọc vi phân cho tần số cao H.SYN đi qua và ngăn tần số thấp lại .
- Xung V.SYN sau mạch lọc tích phân đi tới mạch dao động mành
- Xung V.SYN sau mạch vi phân đi tới mạch so pha
3.2 - Hư hỏng của khối đồng bộ :
a) Mất tín hiệu đồng bộ chung => màn hình vừa đổ , vừa trôi
 |
| Ảnh vừa bị đổ, vừa bị trôi |
Nguyên nhân :
- Do khô tụ của mạch tách xung đồng bộ
- Do hỏng tầng khuếch đại xung đồng bộ chung
Kiểm tra :
- Kiểm tra tụ C1 của mạch tách xung đồng bộ
- Kiểm tra mạch khuếch đại xung đồng bộ chung Q1